Bruxelas, 28 de febreiro de 2022. A Unión Europea vén de presentar dúas iniciativas para impulsar as súas ambicións espaciais: unha
proposta de Regulamento sobre unha conectividade espacial segura e unha
Comunicación conxunta sobre un enfoque da UE en materia de xestión do tráfico espacial.
A tecnoloxía espacial é esencial para facilitar a nosa vida cotiá e axúdanos a avanzar cara a un futuro máis dixital, ecolóxico e resiliente para o noso planeta. O Programa Espacial da UE, en tanto que unha das principais potencias espaciais, xa proporciona datos e servizos valiosos con multitude de aplicacións na nosa vida cotiá, en ámbitos que van desde o transporte, a agricultura e a resposta ás crises ata a loita contra o cambio climático, entre outros moitos.
Con todo, debido aos novos retos e ao aumento da competencia internacional, a política espacial da UE debe evolucionar e adaptarse constantemente se queremos seguir gozando en total liberdade dos beneficios que achega a ciencia espacial. Estas iniciativas contribuirán a salvagardar a eficiencia e a seguridade dos nosos activos actuais, así como a desenvolver tecnoloxía espacial europea punteira en beneficio dos nosos cidadáns e a nosa economía.
Conectividade espacial segura
No mundo dixital actual, a conectividade espacial é un activo estratéxico para a resiliencia da UE, fundamental para o noso poder económico, liderado dixital, soberanía tecnolóxica, competitividade e progreso social. A conectividade segura converteuse nun ben público dos Gobernos e os cidadáns europeos. Así pois, a Comisión presenta un ambicioso plan para un sistema de comunicacións espaciais seguras da UE que posibilitará os seguintes fitos:
- Garantirá a dispoñibilidade a longo prazo dun acceso ininterrompido a servizos de comunicación por satélite seguros e rendibles en todo o mundo. Contribuirá á protección das infraestruturas críticas, a vixilancia, as accións exteriores, a xestión de crise e as aplicacións esenciais para a economía, a seguridade e a defensa dos Estados membros.
- Permitirá ao sector privado prestar servizos comerciais que outorguen acceso a conexións avanzadas, fiables e rápidas aos cidadáns e as empresas de toda Europa, mesmo nas zonas mortas, garantindo así a cohesión en todos os Estados membros, que é un dos obxectivos da proposta de Década Dixital para 2030. Así mesmo, o sistema proporcionará conectividade a zonas xeográficas de interese estratéxico, como África e o Ártico, como parte da estratexia Global Gateway.
Tanto as necesidades dos usuarios gobernamentais como as solucións de comunicación por satélite están a evolucionar rapidamente. O sistema de comunicacións espaciais seguras da UE busca satisfacer estas crecentes e cambiantes necesidades: incorporará as tecnoloxías de comunicación cuánticas máis avanzadas para un cifrado seguro e apoiarase no desenvolvemento de tecnoloxías innovadoras e disruptivas, así como no aproveitamento do ecosistema do Novo Espazo.
O programa terá un custo total estimado de 6 000 millóns de euros e, entre 2022 e 2027, contará cunha contribución da Unión de 2 400 millóns de euros a prezos correntes. O financiamento procederá de distintas fontes do sector público (orzamento da UE, Estados membros e contribucións da Axencia Espacial Europea) e de investimentos do sector privado.
Esta iniciativa impulsará aínda máis a competitividade do ecosistema espacial da UE, xa que o desenvolvemento dunha nova infraestrutura achegará un valor engadido bruto de entre 17 000 e 24 000 millóns de euros, así como postos de traballo adicionais na industria espacial da UE, e terá efectos positivos adicionais na economía a través do mercado downstream, que utiliza estes servizos de conectividade innovadores. Os cidadáns tamén se beneficiarán das vantaxes tecnolóxicas, a fiabilidade e as prestacións de funcionamento destes servizos de comunicación por satélite, que garanten as conexións a internet de alta velocidade en toda a UE.
Xestión do tráfico espacial
A resiliencia e a seguridade dos activos espaciais da UE e dos Estados membros corren un grave risco debido ao aumento exponencial do número de satélites en órbita fomentado polos recentes avances en canto a lanzadores reutilizables, pequenos satélites e iniciativas espaciais privadas. É fundamental protexer a viabilidade a longo prazo das actividades espaciais, garantindo que o espazo siga sendo un medio seguro, protexido e sostible. Por este motivo, a xestión do tráfico espacial é unha cuestión prioritaria de política pública que esixe que a UE actúe de maneira inmediata, colectiva e a nivel multilateral, se queremos garantir un uso seguro, protexido e sostible do espazo para as xeracións vindeiras.
Neste contexto, a Comunicación conxunta establece un enfoque da UE en materia de xestión do tráfico espacial. O seu obxectivo é desenvolver iniciativas concretas, tanto operativas como lexislativas, para promover un uso seguro, protexido e sostible do espazo, así como preservar a autonomía estratéxica da UE e a competitividade da industria.
O enfoque da UE céntrase en catro elementos:
- avaliar as necesidades dos sectores civil e militar en canto a xestión do tráfico espacial e o seu impacto na UE;
- reforzar a nosa capacidade tecnolóxica para localizar e rastrexar vehículos e refugallos espaciais;
- establecer un marco normativo e lexislativo adecuado;
- crear asociacións internacionais en materia de xestión do tráfico espacial e participar a nivel multilateral.
Contexto
Para poder executar esta nova iniciativa espacial que asegura a conectividade en toda Europa, a Comisión puxo en marcha en decembro de 2020 un primeiro estudo do sistema a fin de explorar os aspectos técnicos e os posibles modelos de prestación de servizos.
Paralelamente, a Comisión publicou unha convocatoria adicional para implicar tamén ao ecosistema do Novo Espazo europeo na integración de ideas innovadoras e vangardistas desde o punto de vista tecnolóxico propostas por pemes e empresas emerxentes. En decembro de 2021 adxudicáronse dous contratos e actualmente estase levando a cabo o traballo técnico, cuxos resultados están previstos para xuño de 2022.
- Xestión do tráfico espacial
Desde 2016, a Unión dispón de capacidade de vixilancia e seguimento espacial (VSE), executada polo
consorcio de VSE da UE. Ata a data, máis de 130 organizacións europeas de 23 Estados membros inscribíronse aos servizos de VSE da UE (prevención de colisións, análises de fragmentación e análise de reentrada). Na actualidade, máis de 260 satélites da UE, incluídas as frotas Galileo e Copernicus, fan uso do servizo para evitar colisións.
En 2021, os socios da VSE da UE compartiron 100 millóns de medicións a través da súa plataforma de intercambio de datos. Máis recentemente, o servizo de análise de fragmentación da VSE da UE confirmou a detección e realizou un seguimento dos refugallos espaciais procedentes da destrución dun satélite en órbita baixa (COSMOS 1408) tras unha proba antisatélite realizada por Rusia o 15 de novembro de 2021.