Subscríbete!
Se queres recibir a actualidade da UE no teu correo: noticias, convocatorias, procura de socios...
Axenda FGE
Aluguer de sala
Transparencia
Convocatorias UE
25/11/2021
O Barómetro Rexional e Local da UE en 2021 analiza o papel dos entes subnacionais na recuperación económica
- Este segundo estudo anual do Comité Europeo das Rexións alerta de que a recuperación europea corre perigo se segue deixando de lado ás rexións e municipios na execución dos plans nacionais, tal e como ocorreu ata agora na fase de elaboración.
- Galicia sitúase entre as rexións cunha exposición media aos impactos negativos a curto prazo da pandemia.
Bruxelas, 22 de novembro de 2021. O Comité Europeo das Rexións publicou a mediados de outubro o seu segundo Barómetro Rexional e Local anual, no que ofrece unha instantánea dos maiores retos aos que se enfrontan as rexións e cidades de toda Europa ao longo de 2021.
Mentres que o ano pasado, o primeiro barómetro avaliaba o papel de primeira liña que desempeñaron os entes locais e rexionais para facer fronte á crise sanitaria e económica, este ano, o Barómetro céntrase en plasmar os esforzos das rexións e cidades á hora de garantir unha recuperación económica que sexa socialmente xusta, sostible e resiliente. Deste xeito, aborda cuestións como a revisión das normas fiscais, a loita contra o desemprego xuvenil, a transformación dixital ou a cohesión económica e social.
Por primeira vez, este estudo inclúe unha enquisa sobre o futuro de Europa, que recolle as opinións de aproximadamente 20 000 políticos do ámbito subestatal de toda a UE. Unha gran maioría de políticos locais e rexionais demanda máis participación cidadá nos procesos de toma de decisións a nivel europeo.
1- A SITUACIÓN DE GALICIA NO BARÓMETRO
Tendo en consideración que as restricións impostas en España foron das máis duras no conxunto da UE, así como a situación de partida de Galicia en termos de desemprego, pobreza ou fortaleza empresarial, o Barómetro 2021 sitúa a Galicia entre as rexións cunha exposición media aos impactos negativos a curto prazo da pandemia.
- O plan de cooperación Galicia- Norte de Portugal como boa práctica europea:
A Agrupación Europea de Cooperación Transfronteiriza (AECT) Galicia - Norte de Portugal suxire neste plan realizar unha discriminación positiva para ambas rexións no que respecta ás medidas de combate contra os efectos da pandemia, especialmente no ámbito do financiamento, a través dos Fondos Europeos Estruturais e de Investimento do novo período de programación 2021-2027.
2- CONCLUSIÓNS DO BARÓMETRO REXIONAL E LOCAL DA UE
- Un recorte orzamentario de 180 000 millóns pon en perigo as finanzas rexionais e locais:
O papel das autoridades rexionais e locais na xestión da crise da COVID-19 supuxo un incremento significativo do gasto público (en máis de 125 000 millóns euros) fronte a un descenso dos ingresos (en 55 000 millóns de euros), dando lugar a un déficit financeiro de aproximadamente 180 000 millóns de euros para a totalidade dos entes locais e rexionais europeos. En España, municipios e CCAA enfróntanse a un déficit de 12 300 millóns de euros, mentres que noutros Estados membros (como Alemaña ou Italia) os déficits fiscais son aínda maiores.
En consecuencia, un 64% dos políticos enquisados consideran importante aumentar o acceso das rexións e cidades aos fondos da UE e queren que a revisión do marco de gobernanza económica europea reflicta mellor a realidade e as necesidades dos gobernos locais e rexionais como consecuencia da COVID-19.
- Os plans nacionais de recuperación non están tendo en conta ás rexións, o que pon en perigo a recuperación da UE e os seus obxectivos ecolóxicos:
En liñas xerais, os plans nacionais de recuperación e resiliencia non tiveron en conta ás rexións nin ás cidades no proceso de planificación e elaboración das propostas. De feito, máis do 70% dos políticos enquisados confesan que esta participación foi insuficiente e, en específico, a gran maioría de rexións e municipios de Italia, España, Francia e Croacia declaran non ser consultados en ningún momento do proceso.
Con todo, espérase que, de agora en diante, os entes locais e rexionais teñan un rol máis activo na implementación dos fondos e que, ademais, maximícese o potencial que existe na creación de sinerxías entre todos os niveis de goberno e entre todas as fontes de financiamento dispoñibles.
O Barómetro tamén pon de manifesto que o Semestre Europeo debería integrar unha variante territorial que garanta a boa gobernanza do Mecanismo de Recuperación e Resiliencia e que teña en conta as realidades dos territorios locais e rexionais de toda Europa.
- É urxente avanzar cara á «cohesión dixital»:
A pandemia non só deu un impulso á dixitalización, senón que ademais sacou á luz a existencia dunha enorme fenda dixital entre aqueles entes locais e rexionais que son capaces de aproveitar todo o potencial que ofrece a transformación dixital para axudar ás empresas a crecer e innovar, así como para servir á súa cidadanía, e aqueles outros que aínda non están plenamente dixitalizados.
Un exemplo diso é que a porcentaxe de fogares da UE con acceso a redes dixitais de alta capacidade ascende a un 44 % nas zonas urbanas, mentres que se limita a un 20 % nas zonas rurais. Un de cada catro políticos enquisados considera que a transición dixital debe ser unha prioridade absoluta para a Unión Europea.
Neste contexto, xorde o concepto de «cohesión dixital» como a necesidade de aproveitar o avance das tecnoloxías para lograr a recuperación económica sen deixar a ninguén, nin a ningún territorio atrás. Para iso, é necesario desenvolver un conxunto sólido e completo de datos a nivel local e rexional co fin de traspoñer os obxectivos dixitais do Compás Dixital 2030 aos niveis subnacionais de goberno.
- Apoiar a transición verde no ámbito local e rexional:
Os efectos do cambio climático e a deterioración do medio ambiente están a ter importantes repercusións negativas na economía da UE e na calidade de vida dos cidadáns europeos. Con todo, os efectos do cambio climático varían moito dun territorio a outro da Unión. É por iso que os entes locais e rexionais son os que mellor saben como afrontar os riscos climáticos sobre o terreo, ao tratarse do nivel de goberno que está máis preto dos cidadáns e do territorio. Ademais, os gobernos subnacionais son os que teñen as competencias e os coñecementos técnicos necesarios para obter mellores resultados, especialmente en materia de renovación de edificios, mobilidade sostible, urbanismo, etc.
En consecuencia, o informe conclúe que as autoridades subnacionais deben ser recoñecidas como socios de pleno dereito á hora de implementar as iniciativas do Pacto Verde Europeo, co obxectivo de garantir que a transición sexa verde e xusta, e que contribúa á cohesión territorial.
Con todo, os resultados da enquisa poñen de manifesto que a insuficiente consulta ás cidades —que son unha das forzas motrices da loita contra o cambio climático— á hora de elaborar os plans de recuperación e resiliencia suscita graves preocupacións sobre a capacidade de que os plans poidan abordar de maneira efectiva os problemas máis urxentes sobre o terreo.
- Lograr que as entidades locais e rexionais se establezan como os cimentos da Casa da Democracia Europea:
A democracia europea é o resultado do equilibrio entre os poderes locais, rexionais, nacionais e da UE. Con todo, a crise de Covid-19 puxo a proba o funcionamento da democracia en todos os Estados membros da UE e ocasionou un impacto significativo na confianza dos cidadáns nos procesos democráticos. De feito, o Barómetro de 2020 puxo de manifesto que a xestión da pandemia incrementara a confianza dos cidadáns europeos nos gobernos locais e rexionais (fronte a unha redución significativa do nivel de confianza nos gobernos centrais).
A este respecto, o Barómetro de 2021 demostra que catro de cada cinco políticos consideran que as rexións e as cidades deberían ter maior influencia na elaboración das políticas públicas europeas e que se deberían posicionar como os verdadeiros cimentos da Casa da Democracia Europea. Neste sentido, o 86% dos políticos rexionais e locais cre que unha maior participación dos niveis subnacionais de goberno melloraría o funcionamento da democracia na UE. E, ademais un de cada tres políticos expresou o seu interese por que as rexións e cidades sexan máis influentes na elaboración das políticas da UE vinculadas ao campo da saúde, solicitando unha maior participación no deseño da Unión Europea da Saúde (xa que as rexións son a pedra angular dos sistemas sanitarios).
En paralelo, os políticos rexionais e locais tamén demandan unha maior participación cidadá nos procesos de toma de decisións. De feito, o 75 % dos políticos rexionais e locais cre que determinados elementos de democracia participativa (como os paneis cidadáns) mellorarían o funcionamento da democracia na Unión Europea.
Neste contexto, cobra especial relevancia a Conferencia sobre o Futuro de Europa, xa que servirá como mecanismo para reforzar a democracia participativa na UE. Con todo, só un 54% dos políticos locais e rexionais manifestaron ter coñecemento da Conferencia. Por tanto, no que queda de ano e ata que a Presidencia francesa do Consello presente as conclusións da Conferencia, é imprescindible aproveitala como foro democrático transnacional e como proceso de diálogo cos cidadáns a nivel europeo, nacional, rexional e local.
Ademais da Conferencia sobre o futuro de Europa, o Barómetro reclama unha correcta aplicación da gobernanza multinivel no territorio comunitario, atendendo ao principio de subsidiariedade e coordinando os procesos da toma de decisión a distintos niveis de maneira eficiente e efectiva.
- Facer das rexións e as cidades un punto central para a creación de políticas de emprego e de protección social:
Mentres que o Barómetro de 2020 introducía o concepto da “xeración perdida da COVID-19” para referirse a todos os mozos europeos que viron a súa vida profesional negativamente afectada polo virus, o de 2021 mostra que os mozos están máis afectados polo desemprego que a media dos cidadáns europeos (con cifras de desemprego xuvenil do 17% fronte ao 7,1% do desemprego xeral).
Para evitar esta “xeración perdida”, o informe do Comité das Rexións establece que é necesario axudar aos mozos a que desenvolvan as capacidades e competencias necesarias para que atopen un emprego adaptándose ás novas demandas do mercado. Para iso, propoñen que se ofreza un paquete básico a todos os mozos, de maneira que cada mozo europeo teña unha "garantía de cualificacións e competencias mínimas" recoñecida e validada por todos os Estados membros, que lle permita acceder e completar un nivel mínimo de educación que facilite a súa posterior incorporación ao mundo laboral.
Fonte: Comité Europeo das Rexións
© Fundación Galicia Europa
Inicio Contacto Mapa Web Política de privacidad Política de Cookies Perfil de contratante