Novas da UE

CARACTERÍSTICAS

O obxectivo de contaminación cero é conseguir que a contaminación se reduza ata niveis que deixen de ser prexudiciais para a saúde humana e os ecosistemas naturais de aquí a 2050, creando unha contorna libre de contaminación.

Para iso, o Plan de Acción presenta unha visión integrada para 2050 que pretende modificar a forma na que os bens e servizos se deseñan, producen, fornecen, utilizan e eliminan, e ademais inclúe medidas de prevención da contaminación en todas as políticas pertinentes da UE.

O Plan de Acción pretende evitar a contaminación en orixe, pero, cando non sexa posible previla totalmente desde o principio, esta debe reducirse ao mínimo. Neste sentido, cando se xere contaminación, esta deberá reverterse e, ademais, teranse que compensar os danos causados. 

A) Obxectivos clave do Plan de Acción para 2030

Para chegar á meta de contaminación cero en 2050, o Plan de Acción inclúe unha serie de obxectivos clave para reducir a contaminación en orixe de aquí a 2030:

• Para mellorar a calidade do aire, reducirase nun 55 % o número de mortes prematuras causadas pola contaminación atmosférica.

• Para mellorar a calidade da auga, reduciranse nun 50 % os residuos e os refugallos plásticos no mar, e nun 30 % a cantidade de microplásticos liberados no medio ambiente.

• Para mellorar a calidade do chan e limitar a perda de nutrientes, restrinxirase o uso de praguicidas químicos nun 50 %.

• Para protexer a biodiversidade, reduciranse nun 25 % os ecosistemas da UE cuxa biodiversidade se vexa ameazada pola contaminación atmosférica.

• En relación coa contaminación acústica, diminuirase nun 30 % a porcentaxe de persoas cronicamente afectadas polo ruído do transporte.

• En canto á xestión de residuos, limitarase significativamente a xeración de residuos, e reducirase á metade a xeración de refugallos urbanos residuais.

B) Accións emblemáticas do Plan de Acción para acadar o obxectivo de contaminación cero a longo prazo

Co fin de acadar estes obxectivos, o Plan de Acción presenta as seguintes iniciativas e accións emblemáticas:

• Mellorar a saúde humana, cada vez parece máis evidente que existe un vínculo moi importante entre a saúde ambiental e a saúde humana. Por iso, a Comisión Europea aposta por reducir a contaminación do aire, axustado as normas de calidade do aire ás últimas recomendacións da Organización Mundial da Saúde, e esforzarase por acurtar as desigualdades sanitarias causadas polo desproporcionado número de efectos nocivos para a saúde que recaen actualmente nos máis vulnerables.

• Protexer os ecosistemas naturais, para o que será necesario revisar as normas de calidade da auga, incluída a dos ríos e mares da UE, e as normas de protección do chan, especialmente con vistas a potenciar a súa restauración. Así mesmo, deberase promover a contaminación cero en todas as rexións europeas, por exemplo, incluíndo un cadro de indicadores do rendemento ecolóxico a nivel rexional.

• Reducir a contaminación da produción e o consumo, para lograr o obxectivo de contaminación cero é fundamental reducir a contaminación das instalacións industriais, xa sexa revisando a lexislación da UE en materia de residuos para adaptala aos principios da economía limpa e circular, reducindo a contaminación da agricultura ou fomentando o deseño de opcións menos contaminantes para os consumidores (por exemplo, evitando malas prácticas como o green washing).

• Impulsar o cambio na sociedade, presentando solucións de contaminación cero que teñan un impacto directo nos cidadáns (como o illamento dos edificios, a instalación de sistemas de calefacción máis eficientes e máis limpos ou a implantación de transporte público non contaminante) e promovendo a acción e o cambio colectivo de abaixo a arriba (por exemplo, a través do Pacto Europeo polo Clima)

• Poñer en marcha e facer cumprir as leis sobre contaminación de maneira máis estrita, para poder abordar o problema da contaminación, deberase apoiar ás autoridades ambientais para que fagan cumprir as normas de contaminación cero de forma máis rigorosa nos distintos niveis de gobernanza.

• Minimizar a pegada de contaminación externa da UE e promover o cambio a nivel mundial, restrinxindo a exportación de produtos e residuos que carrexan efectos nocivos e tóxicos en terceiros países, e liderando o Pacto Verde global para tentar que os demais países adopten os mesmos obxectivos medio ambientais que a UE (xa que a crise climática non se poderá resolver unicamente a nivel europeo, senón que se necesita a participación de todos os países).

• Promover solucións dixitais, poñendo en marcha laboratorios para solucións dixitais ecolóxicas e solucións de contaminación cero intelixente. A este respecto, xa existen moitas solucións que utilizan macrodatos ou sensores intelixentes para reducir a contaminación do aire, a auga ou o chan. Por exemplo, os estudos sobre mobilidade intelixente, agricultura de precisión, sanidade electrónica ou xestión dixital da auga ofrecen solucións dixitais para lograr unha contaminación cero.

• Estimular o coñecemento e a innovación, ´é fundamental consolidar os centros de coñecemento sobre contaminación cero da UE, para que as tecnoloxías punteiras poidan chegar ao mercado con maior rapidez e mostren que é posible poñer en marcha formas de produción de contaminación cero. Neste sentido, as asociacións europeas no marco de Horizonte Europa, incluídas as misións en prol da saúde dos océanos, a saúde do chan e os alimentos, e as cidades climaticamente neutras contribuirán a alcanzar o obxectivo de contaminación cero. Por exemplo, Horizonte Europa investirá na mellora do coñecemento e o desenvolvemento de tecnoloxías para a rehabilitación do chan e as augas subterráneas, centrándose especialmente en novas técnicas de descontaminación para os contaminantes emerxentes.

C) Sinerxías con outras iniciativas do Pacto Verde Europeo 

A Estratexia de sustentabilidade para as substancias químicas, adoptada en 2020, complementa e contribúe aos esforzos deste Plan de acción, para lograr un nivel de contaminación cero nun medio ambiente libre de substancias tóxicas na UE.

Ademais, o Plan de acción tamén está en sintonía cos obxectivos da UE de neutralidade climática, saúde, biodiversidade e eficiencia no uso dos recursos, así como con outras iniciativas xa existentes no ámbito da enerxía, a industria, a mobilidade, a alimentación, a economía circular e a agricultura.

Estas sinerxías entre diferentes iniciativas do Pacto Verde Europeo supoñen un esforzo positivo para a UE, xa que en moitas ocasións a redución da contaminación e a redución das emisións de gases de efecto invernadoiro van da man. Por exemplo, o illamento dos edificios, a eficiencia enerxética e o transporte sostible contribúen tanto a limpar o aire como a loitar contra o cambio climático. Ademais, traballar en favor do obxectivo de contaminación cero creará oportunidades de negocio limpas e empregos verdes, e tamén contribuirá a protexer ás persoas vulnerables.

Neste contexto, a Comisión animou a Estados membros a aproveitar a oportunidade de utilizar os fondos de recuperación da UE para canalizar as súas economías por unha senda máis ecolóxica e limpa, obrigando a que todos os plans nacionais de recuperación incluíran un nivel mínimo do 37% de gasto no eido climático.

Por último, convén destacar que o Plan de Acción de contaminación cero propón un novo marco para supervisar mellor os niveis de contaminación e anticipar as tendencias futuras. Este marco de seguimento axudará a recompilar unha maior evidencia empírica para combater a contaminación dunha maneira máis específica, integrada e eficiente de aquí a 2050. A este respecto, o primeiro informe de seguimento está previsto para 2022.

Fonte: Comisión Europea

Máis información:

• Plan de Acción da UE: «Contaminación cero para o aire, a auga e o chan»

• Preguntas e respostas- Comisión Europea

• Ficha técnica

• Páxina web do plan de acción